“Dankzij de conversatietafels ontdekken we dat we allemaal zo verschillend niet zijn”

“Het is de eerste keer dat we weer fysiek samenkomen, dat doet zo’n deugd”, vertelt Lynn. Zij werkt bij het team taalpromotie en oefenkansen van het Huis van het Nederlands en organiseert deze vormingssessie voor vrijwilligers samen met Nele, het aanspreekpunt voor Brusselse organisaties die Nederlandse conversatietafels willen organiseren. ​“Die conversatietafels kan je bijna letterlijk nemen. Verschillende deelnemers met alle mogelijke niveaus van het Nederlands zetten zich rond een tafel, of een picknickmat bijvoorbeeld, en beginnen Nederlands te spreken. Spreken om te leren. Een Nederlandstalige vrijwilliger modereert het gesprek. Het is superbelangrijk dat de moderator dat goed in de vingers heeft, want de kwaliteit van het gesprek staat of valt met de moderator.”

En dus organiseert het Huis van het Nederlands regelmatig vormingsessies voor de vrijwilligers. Tijdens die sessies krijgen ze tips over hoe ze een veilige gesprekssfeer kunnen creëren, leren ze nieuwe gesprekstechnieken en krijgen ze uitleg over het laatste gespreksmateriaal dat ze tijdens hun conversatietafels kunnen gebruiken.

Lynn en Nele vragen aan de vier deelnemers om in twee groepen te gaan staan en elkaar te leren kennen aan de hand van de foto’s die ze gekozen hebben. Michaëla zet zich bij Wouter. Op haar foto staat een roepende dame. ​“Waarom koos je voor die foto?” vraagt Wouter. ​“Omdat ik nooit gedacht had dat ik het zo leuk zou vinden om talen te leren. Ik ben nog nooit zo hard met taal bezig geweest als vandaag. Je komt met zoveel verschillende mensen en culturen in contact, ik hou ervan”, antwoordt Michaëla. En Wouter? Die koos voor een foto van een grote boom met volle bladeren. ​“Omdat ik van de herfst hou enerzijds en omdat er in mijn tuin een grote boom aan het sterven is anderzijds. Hij is in de herfst van zijn leven”, grapt hij. ​“Maar dat zijn bankbiljetten en geen bladeren aan de boom”, merkt Michaëla op. ​“De boom is dus zeker niet aan het sterven”, lacht ze. 

De muziek op de achtergrond stopt, tijd om van groep te veranderen. Deze oefening is nieuw, al doende leren de vrijwilligers hoe ze deze oefening met hun cursisten kunnen aanpakken. Nele en Lynn van het Huis van het Nederlands doen met hen mee. Wouter gaat nu bij Derk staan. ​“Of we gaan op de grond zitten, dat is gezelliger nee?” vraagt Derk. ​“Ik koos voor een foto met boeken op. Omdat ik schrijver ben, maar vooral omdat ik verslaafd ben aan boeken verzamelen. Bij mijn laatste verhuis heb ik er veel weggegeven, maar ik heb er nog altijd veel te veel.” Een beetje materialistisch? ​“Alleen als het op boeken aankomt!”

Na een kwartier zit de eerste opdracht erop en gaan de deelnemers naar vier ​‘rozen’. Dat zijn kleurenpaletten waarbij elke kleur voor iets anders staat: de do’s, de don’ts en de meest prangende vragen over een bepaald thema van de conversatietafels. Eerst plakken de deelnemers met postits hun do’s, don’ts en vragen op de rozen. Daarna zetten ze zich samen rond de tafel en bespreken ze de roos. Bedoeling is om te ontdekken wat er wel en niet werkt tijdens de conversatietafels en waar de vrijwilligers zoal mee zitten. 

Ze beginnen met de roos ​‘enthousiasme’. Wouter stelt meteen zijn vraag: hoe krijg ik meer deelnemers naar mijn conversatietafels? ​“Ik heb een groot aantal vaste deelnemers, maar het is moeilijk om de losse deelnemers te blijven overtuigen”, zegt hij. ​“Als je mensen echt op een positieve manier aan je conversatietafel wil binden, dan moet je er genoeg organiseren. Eén per maand is niet genoeg, mensen willen vaker komen. Je hebt een groepsdynamiek nodig en die creëer je door vaak samen te komen”, adviseert Nele hem. Bij de don’ts kleeft de postit: ​‘niet onderbreken’. Daar is Michaëla als ervaren deelneemster niet mee akkoord: ​“Ik hou ervan als het gesprek dynamisch verloopt, als niet iedereen om beurt het woord mag nemen.” Derk treedt haar bij: ​“Ik probeer mijn deelnemers vooral zelf vragen aan elkaar te laten stellen. Dat zorgt voor boeiende discussies. Ik doe bijvoorbeeld geen kennismakingsronde maar laat elke deelnemer meteen een vraag stellen aan een andere deelnemer.” De deelnemers leren van elkaar en hebben duidelijk elk hun eigen manier van aanpakken. 

Naar de roos ​‘spreekdurf’. Bij de don’ts staat ​‘niet vitten op mensen met een foute uitspraak’. ​“Aha, dat is het allermoeilijkste”, zegt Lynn. ​“Is dat zo?” vraagt Dirk. ​“Ja. Het is veel makkelijker om er een grammaticale fout uit te halen dan een foute uitspraak”, antwoordt Lynn. ​“Maar we moeten toch blijven proberen om die foute uitspraak eruit te halen?” zegt Derk. Lynn geeft hem het volgend advies mee: ​“Als de foute uitspraak ervoor zorgt dat je iemand niet of verkeerd begrijpt, dan moet je ze zeker signaleren.” Of je tijdens de conversatietafels eigenlijk over politiek mag spreken vraagt Derk zich plots af. ​“Ja dat kan zeker”, zegt Lynn, ​“als je voelt dat de groep zich daarvoor openstelt, waarom niet? Je moet alleen bijsturen als je voelt dat bepaalde deelnemers plots niet meer deelnemen aan het gesprek, dan verander je beter van thema.”

De onderwerpen en vragen volgen mekaar op. Er volgen nog twee rozen. Het geplande halfuur wordt ruim overschreden, terwijl de deelnemers nog een aantal nieuwe gespreksmaterialen moeten bekijken. Ganzenborden, woordenwolken, … verschillende nieuwe manieren om mensen aan de praat te krijgen en op een originele manier Nederlands te leren. En dat is nodig zegt Felix: ​“Ik ben een geboren en getogen Brusselaar. Ik weet hoe belangrijk het is om in een vreemde taal te kunnen communiceren. Elkaar kunnen begrijpen doet zoveel. Je moet daarvoor een taal heus niet volledig onder de knie hebben. Weten hoe je iemand al een basis woordschat Nederlands kan aanleren zodat we elkaar beter kunnen verstaan is al een grote stap vooruit. Elk beetje helpt.”

Klopt helemaal volgens Nele van het Huis van het Nederlands: ​“De conversatietafels gaan niet alleen over het Nederlands, het gaat ook over de ontmoeting die plaatsvindt. Mensen komen samen en leren elkaar begrijpen ondanks hun verschillende afkomst en cultuur. Ze ontdekken dat we eigenlijk allemaal zo verschillend niet zijn, zolang we elkaar maar begrijpen. Dat is de kracht van de conversatietafels. En daar spelen de moderatoren een mooie en krachtige rol in.” Collega Lynn bevestigt dat. ​“Het fijne aan de conversatietafels is dat je Nederlands in een gemoedelijke sfeer leert. Niet iedereen is gemaakt om achter een bank een taalcursus te volgen en haakt daardoor snel af. De conversatietafels zijn daar een mooi alternatief voor. We kunnen aan Brusselaars zeggen: je moet niet naar de klas om Nederlands te leren, je kan naar een conversatietafel. Waar en wanneer je maar wil. Hoe fijn is dat?” sluit ze af. 

En of dat fijn is. De conversatietafels maken het verschil, dankzij het engagement en de passie van deze vrijwilligers.